Drogą tajnego głosowania na patrona Publicznej Szkoły Podstawowej w Słupicy, zdecydowaną większością głosów wybrany został Jan Brzechwa.
Brzechwę nazwano: poetą dziecięcej radości. Jego twórczość jest bliska dzieciom, a utwory przenoszą czytelników w wesoły, kolorowy, beztroski i pełen fantastycznych postaci świat.
Jan Brzechwa, właściwie Jan Wiktor Lesman, ps. Szer-Szeń, Inspicjent Brzeszczot urodzony 15 sierpnia 1898 w Żmerynce, zmarł 2 lipca 1966 w Warszawie – polski poeta pochodzenia żydowskiego, autor wielu znanych bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej.
Był wnukiem warszawskiego księgarza i wydawcy Bernarda Lesmana, a przy tym kuzynem (po stronie ojca) poety Bolesława Leśmiana, który wymyślił pseudonim artystyczny Lesmana: Brzechwa (nawiązanie do części strzały).
Życiorys
Lata młodości
Jan Brzechwa młodość spędził na Kresach Wschodnich, podróżując ze swą rodziną. Jego ojciec, Aleksander, był inżynieremkolejowym. Brzechwa ukończył Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie, a następnie, po przyjeździe doWarszawy – Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Jednocześnie z zapisaniem się na studia wstąpił do 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej i jako ochotnik uczestniczył w latach 1920-1921 w wojnie polsko-bolszewickiej, za co go odznaczono.
Działalność zawodowa
Z zawodu był adwokatem. W latach 1924-1939 był radcą prawnym ZAiKS-u. Był specjalistą w dziedzinie prawa autorskiego, które wybrał jako specjalizację studiów.
Jako specjalista prawa autorskiego reprezentował w sądzie m.in. Zenona Przesmyckiego („Miriama”) w sprawie toczącej się przeciwko poecie Tadeuszowi Piniemu, który poprzez wydanie edycji dzieł Cypriana Kamila Norwida bez zgody właściciela praw autorskich, Przesmyckiego, naruszył jego prawa do spuścizny po Norwidzie.
Po II wojnie światowej Brzechwa powrócił do zawodu prawnika, był m.in. radcą prawnym w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”; jednocześnie działał aktywnie w PEN Clubie.
Twórczość
Brzechwa jeszcze jako nastolatek zadebiutował w 1915, kiedy to opublikował swoje pierwsze wiersze w piotrogrodzkim„Sztandarze” oraz w kijowskich „Kłosach Ukraińskich”. Nie wiązał jednak wówczas swej przyszłości z karierą pisarską – postanowił, że zostanie prawnikiem.
Po demobilizacji w 1920 i rozpoczęciu studiów prawniczych zaczął dorabiać jako autor tekstów satyrycznych oraz pioseneki skeczy. Współpracował wówczas z takimi znanymi kabaretami, jak m.in.: Qui Pro Quo, Czarny Kot czy Morskie Oko. Posługiwał się najczęściej pseudonimami Szer-Szeń oraz Inspicjent Brzeszczot.
W 1926 ogłosił tom poezji Oblicza zmyślone. Pierwszy tomik wierszy dla dzieci – Tańcowała igła z nitką wydano w 1938 (w tym tomiku znalazły się takie popularne do dziś wiersze, jak: Pomidor, Żuraw i czapla czy też Na straganie). Rok po wydaniu pierwszego tomu z wierszami dla dzieci, w 1939 wydano tom Kaczka Dziwaczka(m.in. wiersze: Znaki przestankowe i Sójka).
Na lata II wojny światowej przypada jeden z najważniejszych okresów twórczości bajkopisarza – napisał on w tym czasie takie utwory, jak m.in. Akademia pana Kleksa czy Pan Drops i jego trupa. Dwie książki kontynuujące Akademię… (Podróże pana Kleksa i Tryumf pana Kleksa) napisał kolejno w 1961 i w 1965.
Brzechwa był zaprzyjaźniony z grafikiem Janem Marcinem Szancerem, autorem licznych ilustracji do jego tekstów. W latach 50. XX w. pisał socrealistyczne wiersze propagandowe, gloryfikujące partię (do której sam nie należał) i ustrój socjalistyczny(np. „Marsz”, „Głos Ameryki”). W latach późniejszych nie angażował się w twórczość polityczną, uchodził za biernego kontestatora ustroju. W 1964 roku podpisał list pisarzy polskich, protestujących przeciwko listowi 34, wyrażając protest przeciwko uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolnej Europy, zorganizowanej kampanii, oczerniającej Polskę Ludową.
Tłumaczył z języka rosyjskiego, m.in. utwory A. Puszkina, Siergieja Jesienina i W. Majakowskiego.
Autor komentarza do ustawy o prawie autorskim z 1926 (książka przygotowywana do druku w 1939 ocalała w formie egzemplarzy korekty drukarskiej).
Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Wybrane utwory
- 1926 – Oblicza zmyślone
- 1929 – Talizmany
- 1932 – Trzeci krąg
- 1935 – Piołun i obłok
- 1938 – Tańcowała igła z nitką (z innymi wierszami jak „Pomidor”, „Żuraw i czapla” czy „Na straganie”)
- 1939 – Kaczka Dziwaczka (z innymi wierszami jak „Znaki przestankowe” czy „Sójka”)
- 1945 – Baśń o korsarzu Palemonie
- 1946 – Akademia pana Kleksa
- 1946 – Pan Drops i jego trupa
- 1946 – Przygody Pchły Szachrajki
- 1946 – Ptasie plotki
- 1946 – Opowiedział dzięcioł sowie
- 1947 – Baśń o stalowym jeżu (wyd. Łódź 1947, ilustracje Anna Chamiec)
- 1948 – Na wyspach Bergamutach
- 1948 – Przygody rycerza Szaławiły
- 1951 – Uczymy się chodzić
- 1953 – Teatr Pietruszki
- 1953 – Brzechwa dzieciom
- 1953 – Wagary
- 1953 – Szelmowstwa lisa Witalisa
- 1954 – Bajki i baśnie
- 1955 – Rozstrzygnięcie konkursu
- 1955 – Wiersze wybrane
- 1957 – Magik
- 1958 – Wyssane z nogi
- 1958 – Sto bajek
- 1958 – Gdy owoc dojrzewa – powieść na motywach autobiograficznych
- 1961 – Podróże pana Kleksa
- 1964 – Śmiechu warte
- 1965 – Od baśni do baśni
- 1965 – Tryumf pana Kleksa
- 1965 – Pan Kleks w kosmosie
- 1967 – Miejsce dla kpiarza
- 1968 – Opowiadania drastyczne
- 1968 – Liryka mego życia
Nagrody
- 1954 – nagroda miasta Stalinogród
- 1956 – nagroda Prezesa Rady Ministrów
- 1965 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki
- 1995 – Grzegorz Turnau: To tu, to tam – teksty utworów „W prowincjonalnym małym mieście” i „Marta”
- 1997 – Grzegorz Turnau: Tutaj jestem – teksty utworów „Wzdłuż ulic”, „24 smutki”, „Niebo i ziemia” i „Słowicza”
- 2012 – Le Moor: – tekst utworu „Taktowne umieranie”
Niezwykle bogata i różnorodna twórczość Jana Brzechwy jest więc skarbnicą wiedzy o życiu, ludziach i ich charakterach, źródłem wskazówek dotyczących postępowania. Poczucie humoru i pogodny nastrój, a także baśniowa atmosfera utworów sprawiają, że jest to twórczość, do której dzieci chętnie sięgają, a sam twórca jawi się jako sympatyczny, serdeczny i skromny człowiek.
Źródła ze stron internetowych:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Brzechwa